Het leven is een schouwtoneel ....

“De wereld is een schouwtoneel, elk speelt zijn rol en krijgt zijn deel”…. Mooie woorden van Joost van den Vondel. Diep in de 17^e eeuw heeft hij de woorden ergens opgeschreven en ze bleven plakken in de geheugens van mensen door de jaren heen. Het citaat speelt door mijn hoofd. “Het leven is een schouwtoneel…”. Wat ben je echt en wat is gespeeld ?

Vorige week was ik bij de halfjaarlijkse uitvoering van de amateur toneelvereniging in mijn geboortedorp. Op de planken werd door de spelers een klucht in elkaar gedraaid van heb-ik-jou-daar. Ik hou ervan. Een ouderwetse klucht waarin van alles mis gaat, mensen continue op- en af gaan van het toneel en alles zo rond het einde van het tweede bedrijf in de soep dreigt te lopen. Natuurlijk komt het allemaal in het derde en laatste bedrijf helemaal goed. Iedereen houdt weer van elkaar en alle misverstanden zijn uit de wereld. Als het goed wordt gebracht is het voor de mensen in de zaal een genot om naar te kijken. Een garantie voor buikpijn van het lachen.

Al vanaf mijn jonge jaren ben ik geboeid door amateurtoneel. Er waren in ons dorp 2 verenigingen. De katholieke en de gereformeerde. De kerk waar je bij hoorde bepaalde welke vereniging je je bij aansloot. Al vroeg bezocht ik de toneelavonden bij “onze” katholieke club. Een leuke avond met een leuke voorstelling. Je kocht in de pauze lootjes van de spelers, voor de loterij. Met de opgebrachte gelden werd de hele zaak gesponsord. Altijd een gezellige avond en altijd “bal - ná”. Oftewel, er was een bandje en er kon gedanst worden. De avonden verliepen allemaal een beetje in hetzelfde patroon maar dat gaf dan ook garantie voor gezelligheid. Zelf had ik best zin om mee te doen maar verlegen als ik was durfde in me echt niet aan te melden. De onzekerheid “…kan ik dat wel…?” en gebrek aan zelfvertrouwen “….ze willen me vast niet erbij”, maakte dat ik op de uitvoeravonden met een dubbel gevoel op mijn  stoel in de zaal zat. Oh, wat vond ik het leuk en oh…. Wat wilde ik dat ook graag … !!!

Een vriendin van school was minder onzeker en ging zich aanmelden. Jammer genoeg was zij gereformeerd en zo zat ik ineens met mijn katholieke kont op een gereformeerde stoel in een hele andere zaal naar een zelfde toneelstuk te kijken. Verwarring alom, want hier bleek het ook leuk. Maar het past niet in mijn plaatje. Toen de vriendin na het sluiten van het doek de zaal in kwam had ze een gezellige mededeling. “Ik heb gezegd dat jij ook mee gaat doen”. Paniek sloeg toe, maar ook een gevoel van spanning. Want echt, het leek me enig !! Zo kwam ik, 17 jaar, voor mijn eerste repetitie avond bij de gereformeerde vereniging. En in het echt bleek alles nog veel leuker dan ik had kunnen bedenken. Mijn eerste rol vereiste een spraakgebrek en een lullige lichaamshouding, wat  mijn zelfvertrouwen niet ten goede kwam. De man die mij als tegenspeler werd toebedeeld was net nog onzeker als ik en stuntelig stonden we tegenover elkaar. Grappig genoeg was het precies wat het toneelstuk vereiste en werd het een daverend succes. Een vriendelijke maar zeer strenge regisseuse leerde mij de kneepjes van het toneelvak. “Néém het toneel, gebruik de ruimte”, ik hoor haar stem nog in mijn hoofd als ik eraan denk. Ik leerde wat het voor-plan is (zaal-kant van het toneel) en dat rechts-af-gaan betekent dat je rechts door de deur het toneel verlaat. Daarbij is dat rechts vanuit de zaal gezien dus voor veel van de spelers betekent rechts-af-gaan dat je links het toneel verlaat. Verwarrend als je net begint maar gedachteloos gebruikt na een jaar of wat. Ik leerde grimeren en de geur van schmink kennen en de spanning in je buik voor het doek open gaat. Ik maakte kennis met het bijzondere gevoel van voor de voorstelling op het toneel zitten en luisteren het geroezemoes van de zaal die langzaam volloopt. Ik leerde vertrouwen op mijn geheugen voor de teksten en de loopjes. Ik maakte vrienden. En ik leerde er de man kennen met wie ik 9 jaar later zou trouwen. Kortom, de gereformeerde toneel vereniging heeft mij, als katholiek meisje,  veel gebracht.

Met een kleintje op komst en druk met werk en een jong gezin kwam toneel een beetje op de achtergrond. Ik besloot te stoppen bij de vereniging. In de jaren bij de gereformeerde club bleef ik trouw de toneelavonden van “mijn eigen” katholieke vereniging volgen. Ik hoefde zelf niet meer zo nodig maar het bleef zo leuk om te gaan kijken naar de voorstellingen.  Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan en toen er meer ruimte kwam in mijn agenda begon het natuurlijk toch weer te kriebelen. En op een avond werd ik gebeld door een mij onbekende man die zich voorstelde als de voorzitter dan de katholieke club. Ze zochten acuut een grimeur en wisten dat ik de kneepjes van het grime-werk kende. Kon ik invallen ?  Ik zei “ja” en dacht voor 1 voorstelling bij te springen.  Maar zoals die dingen gaan…. Je snuift weer aan de geur van het toneel en gaat ongenadig voor de bijl. Ik heb er een jaar of 8 gegrimeerd. Ook enig om te doen. Niet op de planken, niet meer nerveus voor een voorstelling maar lekker ontspannen mee genieten van het toneel. Onveranderd konden de mensen genieten, onveranderd was er een loterij met prijzen en onveranderd : bal – ná. Lekker ontspannen op een muziekje en op de dansvloer. Opnieuw gooide vorig jaar mijn agenda roet in het eten. De repetitie avonden bleken echt niet meer de passen in mijn hectische bestaan en dus besloot ik na enig nadenken te stoppen met toneel. De juiste beslissing. Maar met pijn in het hart genomen.

En zo zat ik vorige week zaterdag in de zaal te kijken naar de mij vertrouwde spelers, in de voor mij vertrouwde zaal. Een toneelstuk dat ik niet kende maar al halverwege het eerste bedrijf was ik mijn dagelijkse beslommering vergeten en zat ik genietend in mijn stoel. De sfeer van het stuk, de juiste timing en de kleine missertjes maken amateurtoneel voor mij bijzonder. Misschien wel meer dan een avond in Carré bij Joep of Bertje Vis. Ik kocht mijn lootjes in de pauze en zag na afloop de prijzen om mij heen verdeeld worden. Met lege handen en een vol hart liepen we naar de naastgelegen kroeg waar de band al wachtte voor het “bal-ná”.  Toneel….. een liefde voor het leven.